Układ odporności może mieć wpływ na czas wystąpienia menopauzy
Międzynarodowy zespół naukowców – z Wielkiej Brytanii, Holandii i USA – zidentyfikował kilkanaście genów, które mogą warunkować czas wystąpienia menopauzy. Są to geny zaangażowane w procesy naprawy i powielania (replikacji) DNA, odpowiedzialne za funkcje układu odporności i regulację gospodarki hormonalnej.
Badacze liczą, że ich odkrycie przyczyni się m.in. do lepszego zrozumienia genetycznego podłoża przedwczesnej menopauzy oraz obniżonej płodności u niektórych kobiet. „Mamy też nadzieję, że gdy odkryjemy biologiczne znaczenie wariantów genów wpływających na czas wystąpienia menopauzy będziemy mogli lepiej zrozumieć związek między nią a chorobami układu krążenia, rakiem piersi, osteoporozą i innymi dolegliwościami typowymi dla starzenia się (…)” – komentuje prof. Kathryn Lunetta kierująca zespołem z Uniwersytetu Bostońskiego (stan Massachusetts). Badaczka przewiduje, że pomoże to opracować metody zapobiegania i leczenia tych schorzeń.
Menopauza, tj. ostatnia miesiączka, jest związana z ustaniem czynności jajników. Towarzyszy temu znaczny spadek produkcji i wydzielania żeńskich hormonów płciowych, estrogenu i progesteronu oraz – w mniejszym stopniu – spadkiem produkcji testosteronu.
Wpływa to nie tylko na samopoczucie kobiety, ale też na jej zdrowie. Wiadomo, że panie, które przeszły menopauzę są bardziej narażone na choroby układu sercowo-naczyniowego, osteoporozę oraz raka piersi (zwłaszcza te, które przekwitają późno, gdyż dłużej są narażone na działanie wyższych stężeń estrogenów).
U kobiet o korzeniach północnoeuropejskich menopauza występuje średnio w wieku 50-51 lat (a faktycznie od 40. do 60. roku życia). Badania prowadzone na bliźniętach oraz w rodzinach wskazują, że czas jej wystąpienia zależy w 44-65 proc. od czynników genetycznych. Dotychczasowe poszukiwania tych czynników koncentrowały się na genach regulujących produkcję i wydzielanie estrogenu oraz czynność naczyń krwionośnych.
Najnowsza analiza objęła łącznie ponad 53 tys. kobiet, które przeszły naturalną menopauzę między 40. a 60. rokiem życia. Były to uczestniczki 43 różnych badań.
Naukowcom udało się zidentyfikować łącznie 17 miejsc (tzw. loci) w różnych chromosomach, które mają związek z wiekiem występowania menopauzy, przy czym tylko cztery z nich były znane wcześniej. W trzech z nowo zidentyfikowanych lokalizacji znajdują się geny regulujące funkcje układu odporności, m.in. wpływające na skłonność do stanów zapalnych czy podatność do chorób autoagresywnych.
Jak przypominają autorzy pracy, udział układu odporności w procesach prowadzących do menopauzy nie jest zaskoczeniem o tyle, że np. u części kobiet z pierwotną niewydolnością jajników podejrzewa się działanie mechanizmów autoagresywnych wobec tych narządów. Powodują one przedwczesne wygasanie czynności jajników i utratę zdolności rozrodczych.
Badacze nie mają na razie pewności, czy układ odporności odgrywa wiodącą rolę w rozwoju zmian prowadzących do menopauzy czy jedynie drugoplanową wobec przemian hormonalnych.
„Łatwiej będzie to zrozumieć, gdy zidentyfikujemy więcej czynników genetycznych leżących u podłoża menopauzy” – komentuje współautor pracy dr John Perry z Uniwersytetu w Oksfordzie.
Naukowcy podkreślają zarazem, że na razie nie powstanie test genetyczny pozwalający przewidywać wiek wystąpienia menopauzy u danej kobiety, ponieważ potrzebne są dalsze badania, które pozwolą zidentyfikować dodatkowe geny przyczyniające się do przekwitania.
Obecnie próbują natomiast ustalić, czy warianty genów zaangażowane w wystąpienie naturalnej menopauzy odgrywają rolę również w grupie kobiet z pierwotną niewydolnością jajników, które przekwitają już przed 45. rokiem życia.
jjj/ krf/bsz
Opublikowano: 2012-01-27 14:13
Komentarze
powrót


