Właściwości zdrowotne dzikiej róży (Rosa canina)

Amerykańscy naukowcy z North Carolina Agricultural and Technical State University odkryli, że w przypadku raka sutka już 1 mg wyciągu z tej rośliny ogranicza sam wzrost komórek nowotworowych aż o 50%, a rozprzestrzenianie się choroby redukuje się o 45%.Dzika róża może hamować rozwój komórek nowotworowych raka sutka. 

Komórki rakowe mogą reagować w różny sposób w zależności od stężenia wyciągu z dzikiej róży. Im mniej substancji aktywnych, tym słabszy efekt. Niezwykłe właściwości dzikiej róży zastosowano w chemioterapeutyku - doksorubicynie, wspomagając leczenie choroby nowotworowej. 

Specjaliści przeprowadzają jeszcze badania. Można mieć jednak nadzieję, że dzika róża będzie zalecana kobietom jako środek zapobiegający wystąpieniu nowotworów - zarówno raka piersi, jak i raka sutka, zwłaszcza w przypadku postaci potrójnie ujemnej. Ten rzadki rodzaj choroby zazwyczaj nie reaguje na leczenie chemioterapeutykiem ze względu na brakujące receptory czynnika wzrostu w komórkach nowotworowych.

Nie sposób przecenić walorów zdrowotnych dzikiej róży, jej aromatu, smaku i urody. Dlatego dzika róża jest wysoko ceniona nie tylko przez zielarzy i farmaceutów, ale także przez smakoszy i przemysł kosmetyczny. 

Dzika róża to bardzo popularna roślina - wcale nie jest trudno samemu zbierać owoce i płatki dzikiej róży. Krzewy różane są ozdobą miejskich skwerów, parków i przydomowych ogrodów. Potrzebują dużo słońca, ale poza tym mają skromne wymagania, dlatego rosną też przy drogach, na obrzeżach lasów, nieużytkach.

Dzika róża: właściwości i wartość odżywcza

Spośród ok. 1400 gatunków róż, w Polsce dziko rosną 23.  Odmiany dzikiej róży różnią się m.in. barwą kwiatów (od bladego różu po amarant) oraz kolorem i kształtem owoców (purpurowoczerwone albo koralowe, kuliste lub owalnie wydłużone). To właśnie one – kwiaty i owoce dzikiej róży, ze względu na bogactwo zawartych w nich substancji, stanowią surowiec zielarski.

Owoce dzikiej róży są rekordowo zasobne w witaminę C – mają jej 30–40 razy więcej niż cytrusy. Jest w nich też dużo innych witamin – A, B1, B2, E, K, a ponadto kwasu foliowego, karotenoidów, flawonoidów, kwasów organicznych, garbników, pektyn. Stosuje się je w nadciśnieniu, chorobach serca, wątroby i jako lek witaminowy. Działają wzmacniająco i przeciwzapalnie, pomagają w nieżytach przewodu pokarmowego, chronią przed szkorbutem. 

Natomiast kwiaty – dzięki dużej ilości flawonoidów, antocyjanów, garbników i olejku eterycznego – stosuje się głównie przy niestrawności, bólach gardła i dolegliwościach skórnych. Naparem z różanych płatków można przemywać twarz, żeby odświeżyć cerę.

Polskie wysokowitaminowe soki z owoców róży jako jedyne w Europie mają deklarowaną zawartość witaminy C – 450 mg witaminy C w 100 ml soku.

Po prawie 20 latach starań polskim naukowcom udało się wyhodować odmianę róży, której owoce zawierają aż 3500 mg witaminy C w 100 g soku, tj. 4 razy więcej niż w owocach zwykłej dzikiej róży i 100 razy więcej niż w cytrusach.

Przejrzałe lub zbierane po przymrozkach mają mniej witaminy C. Owoce można suszyć w całości albo wcześniej je wydrążyć.

Dzika róża - z aptecznej półki

Owoce dzikiej róży są ważnym składnikiem wielu leczniczych mieszanek ziołowych, m.in. nasercowej (Cardiosan), witaminowo-wzmacniającej (Visaflos), o działaniu wykrztuśnym i napotnym (Tussiflos). Wchodzą także w skład preparatów zalecanych w niedomaganiach wątroby (Cholesol) czy zaburzeniach krążeniowych (Neocardina). 

Natomiast przemysł kosmetyczny wykorzystuje głównie kwiaty róży. Olejek uzyskiwany ze świeżych płatków  jest składnikiem perfum, dodaje się go do mydeł i kremów. A pozostała po procesie destylacji woda różana to doskonały tonik wygładzający skórę.

Dzika róża - z zielarskiej kuchni

Tarte płatki różane. Suche płatki róży ucieraj drewnianą łyżką z cukrem – na garść płatków łyżka cukru. Na koniec dodaj sok z cytryny. Przechowuj w lodówce. Jedz 3 razy dziennie po łyżeczce jako środek zmniejszający nadkwaśność żołądka i działający uspokajająco. Utartą różę możesz wykorzystać także do deserów (np. pączków).

Przetwory z dzikiej róży (napar, odwar, sok, syrop, nalewka, konfitury, olej) polecane są rekonwalescentom, osobom osłabionym, wyczerpanym fizycznie i psychicznie, dzieciom, kobietom w ciąży i karmiącym piersią. Dzika róża jest pomocna w leczeniu przeziębienia i grypy, awitaminozy, kamicy żółciowej i nerkowej, stanów pobudzenia nerwowego (m in. w bezsenności), w nieżytach przewodu pokarmowego (wrzody, biegunka), w chorobach wątroby i reumatyzmie.

Olej z pestek dzikiej róży (Rosa Canina)

Uwielbiamy dziką różę zarówno pod postacią herbatki, jak i syropów. Możemy także wypróbować olej z tej rośliny. Okazuje sie, że posiada on wszechstronne zastosowanie, nie tylko w kuchni ale również w kosmetyce.

Olej z pestek dzikiej róży tłoczony jest na zimno, dzięki czemu zachowuje wiele składników aktywnych. Zawiera cenne nienasycone kwasy tłuszczowe. Olej ten charakteryzuje się różowo-pomarańczową barwą i łagodnym, lekko słodkawym smakiem oraz owocowo-kwiatowym aromacie.

Dobrze komponuje się z sałatkami owocowymi, jak i tradycyjnymi np. z białej kapusty albo kiszonej.  Można polewać nim desery np. naleśniki na słodko, dania mięsne oraz dodawać do koktajli. Dodatek oleju z pestek dzikiej róży podniesie również smak pasty serowej, dipów i sosów na zimno. Ważne, by olej ten był stosowany wyłącznie na zimno, wówczas nie straci swoich cennych składników odżywczych. Dla zdrowia polecam pić raz dziennie 1 łyżkę oleju z pestek dzikiej róży pić podczas dowolnego posiłku. Dostarczymy organizmowi nie tylko cennych witamin ale i kwasów tłuszczowych. Jedna łyżka (15g) pokrywa dzienne zapotrzebowanie za kwasy NNKT.

Olej z pestek dzikiej róży znalazł zastosowanie w leczeniu trudno gojących się ran, oparzeń i odmrożeń. Wykazuje działanie przeciwstarzeniowe, silnie nawilżające i zmiękczające i rozjaśniające, dlatego polecany jest w szczególności do pielęgnacji skóry dojrzałej, wrażliwej i suchej ze skłonnością do zmarszczek Świetnie się sprawdzi także przy problemach skórnych (trądzik), z uwagi na działanie przeciwzapalne i złuszczające (obecność kwasów owocowych). Olej z pestek dzikiej róży z uwagi dużą zawartość witaminy C i P (rutyna) wzmacnia naczynia krwionośne, zapobiega ich kruchości i pękaniu. Pomocny jest również w pielęgnacji skóry naczyniowej.

Źródło:

proceedings of the Federation of American Societies for Experimental Biology (FASEB) conference, March 29, 2015, http://oczymlekarze.pl/nowosci/1815-dzika-roza

Anna Guttman,miesięcznik "Zdrowie", http://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/medycyna-niekonwencjonalna/dzika-roza-niezwykle-bogate-zrodlo-witaminy-c_37534.html

A. Ożarowski, W. Jaroniewski, Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Warszawa 1989, s. 328-330.

http://www.macierz.org.pl/artykuly/zdrowie/ajurweda_-_oleje_roslinne_-_rodzaje_i_w%C5%82asciwosci_-_uzdrawianie_olejami_i_kosmetyka.html

http://portal.abczdrowie.pl/wlasciwosci-dzikej-rozy