Z historii leczenia
Choć często mówi się, że rak piersi jest chorobą związaną w pewien sposób z rozwojem cywilizacji, a przypadki częstszego jej występowania obserwowane są w krajach wysoko rozwiniętych, w rzeczywistości rak piersi nie jest nowym schorzeniem, które pojawiło się w ostatnich dziesięcioleciach.
Pierwsze doniesienia na temat choroby pochodzą ze starożytnego Egiptu. Stosowaną wtedy metodą leczenia było wypalanie chorych tkanek. Znane są opisy raka piersi wykonane przez Hipokratesa w V wieku p.n.e., a później przez Celsusa w I wieku p.n.e. Badania wykazały, że w I wieku naszej ery w starożytnym Rzymie chirurg Leonides wykonywał operacje nowotworów złośliwych piersi z użyciem rozgrzanego noża. Gorące narzędzie wykorzystywał do tamowania krwawienia, a także do przypalania pozostałej części guza.
W tym samym okresie w Grecji lekarz Caudius Galen (130-200 n.e.), którego prace z fizjologii i anatomii odgrywały dominującą rolę w dziedzinie medycyny przez wiele wieków, opisał kryteria chirurgiczne leczenia raka piersi. Rekomendował także stosowanie specjalnej diety. Jego zalecenia obowiązywały aż do XVI wieku. Oprócz metod leczniczych opisanych przez Galena innym sposobem postępowania w tym okresie w przypadku choroby było stosowanie egzorcyzmów.
W okresie renesansu holenderski anatom Andreas Vesalius zakwestionował doktryny Arystotelesa i Galena i sformułował bazę, na której rozpoczęły swój rozwój nowoczesne badania nad rakiem piersi. Rekomendował on mastektomię oraz podwiązywania (zszywanie) naczyń w celu minimalizowania krwawienia. Lekarz LeDran (1685-1770) pierwszy zauważył, że rak piersi może się rozprzestrzeniać do węzłów chłonnych (pachowych). Było to bardzo ważne wydarzenie z punktu widzenia zrozumienia choroby i mechanizmów jej rozprzestrzeniania się w organizmie i stanowi bardzo ważny element w stosowanej dzisiaj diagnostyce.
Trudno jest ocenić efektywność zabiegów leczniczych według tych starych metod, gdyż regularne zapisy z przebiegu leczenia raka piersi zaczęto stosować dopiero w połowie XIX wieku. Znany jest jednak pewien opis z początku XVIII wieku, świadczący o 30-letnim przeżyciu kobiety po mastektomii.
Zapoczątkowanie badań statystycznych w XIX wieku pozwoliło na zaobserwowanie u osób po mastektomii wysokiego współczynnika wznowień w ciągu ośmiu lat, zwłaszcza u osób z zajętymi pachowymi węzłami chłonnymi. Bardzo ważnym wynikiem tych badań było sformułowanie wniosku, że rak piersi jest chorobą, rozwijającą się według pewnego schematu, i mogącą rozprzestrzeniać się na inne części ciała. Pomimo niedoskonałości metod leczenia ogólnie przyjętym postępowaniem było wtedy usunięcie chorej piersi i pobliskich węzłów chłonnych w celu zapobiegania rozprzestrzenianiu się choroby w organizmie. Za wyleczenie uważano wtedy trzyletni okres przeżycia. Zabiegi były wykonywane głównie dla zaawansowanych przypadków choroby a nie w celu usuwania małych zmian w piersi, jak postępuje się dzisiaj.
Największy postęp w diagnostyce i leczeniu raka piersi nastąpił w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat. Niezwykle ważnym wydarzeniem było określenie metod klinicznych klasyfikacji etapów rozwoju choroby i określenia stanu jej zaawansowania. Metody leczenia doprowadziły do wzrostu liczby przypadków dziesięcioletniego okresu przeżycia po mastektomii z 10% w 1920 roku do około 50% w latach pięćdziesiątych. Stało się to możliwe głównie dzięki lepszym metodom diagnostyki wczesnych etapów choroby, a także nowym lekom. Bardzo ważnym wydarzeniem było odkrycie w ostatnich latach pewnych genów, które mogą powodować rozwój raka piersi. Z odkryciem tym i dalszymi postępami w dziedzinie inżynierii genetycznej wiąże się duże nadzieje na znalezienie nowych bardziej efektywnych metod terapii.
Pomimo ogromnego postępu w diagnostyce i leczeniu raka piersi w dalszym ciągu nie jest dokładnie znana przyczyna powstawania choroby. W wielu ośrodkach na świecie prowadzone są wielokierunkowe badania naukowe, ale ciągle jeszcze choroba nie jest w 100% uleczalna. Najlepszym zakończeniem historii raka piersi będzie wynalezienie metody, pozwalającej na całkowite wyleczenie tej choroby i przejście jej do historii.
