Wpływ rehabilitacji na jakość życia kobiet po leczeniu raka piersi w Iranie

Rak piersi jest jednym z najczęstszych nowotworów u kobiet na całym świecie. Ze względu na nowoczesne metody leczenia, coraz więcej kobiet udaje się wyleczyć. Pomimo zastosowania najnowszej technologii i metod wykrywania nowotworów pacjentom zagrażają powikłania. W okresie pooperacyjnym, może wystąpić wiele problemów, takich jak ograniczona mobilność barku , ramienia, drętwienie klatki piersiowej i ramion a nawet depresja. Ponadto, większość pacjentów może czuć się wyłączona z powodu utraty swoich piersi, zniekształconego ciała ( wiążącego się z spadkiem samooceny) zmian w relacjach z mężem i rodziną czy też zagrożenia nawrotu choroby. Objawy te mogą zmniejszać się w trakcie leczenia, ale powodują dyskomfort i spadek jakości życia (Qol).

Qol ( Quality of life) jest to wielowymiarowy termin medyczny używany do oceny jakości życia. Uwzględnia cechy fizyczne, społeczne i samopoczucie psychiczne pacjenta. Badania Qol są subiektywne ponieważ określają jakość cech niemierzalnych. Mimo to w większości decyzji dotyczących sposobu leczenia pacjenta ( np. paliatywne, uzupełniające) są podejmowane z uwzględnieniem powyższego czynnika.

W 1984r. Colman wysnuł hipotezę dotyczącego Qol. Według niego jakość życia pacjenta chorego na raka jest różnicą między nadzieją, oczekiwaniami i doświadczeniami związanymi z ich obecna sytuacją. Uważa, że rehabilitacja może pomóc zmniejszyć wspomnianą różnicę. Jeżeli pacjenci będą poddani odpowiedniej rehabilitacji będą w stanie spełniać role społeczne i zawodowe podczas walki z nowotworem co zasadniczo podwyższy ich poziom życia. Dużą rolę w procesie rehabilitacji odgrywa personel medyczny a zwłaszcza pielęgniarki, które mają największy kontakt z chorymi.

Większą część informacji dotyczących wpływu rehabilitacji na jakość życia pacjentów chorych na raka piersi pochodzą z Zachodu. Iran jest jednym z kilku państw, w których wielu lekarzy nie wierzy żeby praca z pacjentem może przyspieszyć leczenie i zmniejszyć efekty występujące po terapii. W związku z brakiem badań w pośród irańskich kobiet grupa lekarzy sprawdziła czy podobne wnioski można wyciągnąć w strefie kulturowej. Celem badania było ustalenie czy istnieje różnica między Qol pacjentów po mastektomii , którzy zostali poddani rehabilitacji a Qol pacjentów poddanych wyłącznie opiece medycznej..

Badanie zostało przeprowadzone w Shiraz Nemazi Hospital na grupie kobiet po leczeniu raka piersi. Wszystkie panie były po zabiegu mastektomii i od 6 miesięcy otrzymywały hormonalną terapię zastępczą. Jednym z głównych kryteriów był brak jakichkolwiek problemów, które ograniczały by realizacje programu rehabilitacji. Qol oceniano przed rozpoczęciem programu oraz tydzień i 3 miesiące po zakończeniu badań. Kobiety zostały losowo podzielone na dwie grupy. Jedna grupa była poddawana rehabilitacji natomiast druga miała zapewnioną opiekę medyczną.

Rehabilitacja obejmowała fizjoterapię ( masaż, elektroterapia, ćwiczenia), edukację ( różnego rodzaju zajęcia tematyczne) oraz konsultację medyczną. W obu grupach przeprowadzono ankiety Qol opracowane przez Europejską Organizację Badań i Leczenia Raka : EORTC QLQ-C30 oraz EORTC QLQ-BR23. W celu zapewnienia autentyczności wyników kwestionariusze zostały sprawdzone przez EOBiL. Dane były analizowane statystycznie przy pomocy wielu testów z wykorzystaniem systemu ANOVA.

Analiza przed badaniami wykazała brak istotnych różnic między grupami. Tydzień po procesie rehabilitacji zauważono wzrost ogólnego Qol w grupie eksperymentalnej. Paniom poprawił się nastrój, dłużej mogły pracować, odczuwały mniejszy ból oraz odczuwały większą przyjemność z seksu. Ponadto nastąpił spadek ilości duszności, zaparć, jadłowstrętu. Trzy miesiące po fizyczne objawy ustąpiły całkowicie, nastąpił dalszy wzrost poczucia zadowolenia. W zakresie wagi funkcji seksualnych i przyjemności seksualnej doszło do spadku w porównaniu z grupa kontrolną poddawaną tylko opiece medycznej.

Tendencja poprawy wyników w grupie eksperymentalnej wskazują, że czas odgrywa kluczową rolę w ocenie wpływu rehabilitacji na wzrost jakości życia. Lekarze mogą wzmacniać pacjentów fizycznie, emocjonalnie i uczuciowo za pomocą konsultacji oraz wymagania od pacjentów uczestnictwa w programach rozwojowych. W związku z tym wypisanie z szpitala nie musi być zakończeniem opieki nad chorym.

Opracował: Mateusz Mowsiej na podstawie: The effect of rehabilitation on quality of life in female breast cancer survivors in Iran”, M Poorkiani, A Abbaszadeh, M Hazrati, P Jafari, M Sadeghi, M Mohammadianpanah ; 2010 | Vol:31  |  Issue : 4  |  Page : 105-109.

Konsultacja medyczna: dr n med. Kamil Drucis.